Vitamin A – cần thiết cho sự phát triển lành mạnh của trẻ

Vitamin A là Vitamin tan trong dầu, có vai trò thiết yếu trong quá trình phát triển của trẻ. Vitamin A giúp trẻ hoàn thiện và bảo vệ toàn vẹn các biểu mô, giác mạc mắt, các tuyến bài tiết và ruột non. Vậy, khi dùng Vitamin A cần phải lưu ý những vấn đề gì, hãy cùng Natura House tìm hiểu nhé!

Tổng quan về Vitamin A

Vitamin A là chất gì?

Vitamin A là họ các chất có khả năng hòa tan trong chất béo, có những cấu trúc tương tự nhau: retinol, retinal, acid retinoic và beta-carotene.

Cả este retinyl và beta-carotene đều được chuyển hóa thành retinol. 

Các protein liên kết với Retinol cung cấp một kênh giúp hòa tan Retinol đồng thời giúp vận chuyển nó đến các mô đích và để điều chỉnh nồng độ Retinol trong huyết tương. 

Quá trình oxy hóa Retinol cung cấp retinal, chất cần thiết cho thị lực và axit retinoic, phối tử của yếu tố phiên mã có vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh các gen liên quan đến quá trình hình thành, biệt hóa và tăng sinh tế bào.

β-caroten (tiền vitamin A) là tiền chất của vitamin A có trong rau xanh và vàng, được chuyển hóa thành Retinol trong cơ thể sau khi ăn. Vitamin A (thường có từ nguồn gốc động vật): có nhiều trong thịt, cá, trứng, sữa và các sản phẩm từ sữa.

Retinol bị oxy hóa để tạo ra võng mạc thị giác, tiếp tục bị oxy hóa thành axit retinoic (RA), được sử dụng như một tác nhân điều trị cho bệnh nhân mắc bệnh bạch cầu tiền tủy bào. Do đó, tác dụng của võng mạc và RA đã được biết rõ.

Tác dụng của Vitamin A

Vitamin A rất cần thiết cho sức khỏe, chúng có tác dụng hỗ trợ tăng trưởng tế bào, chức năng miễn dịch, sự phát triển thể chất và thị lực của thai nhi.

Retinal, dạng hoạt động của vitamin A, kết hợp với protein opsin để tạo thành rhodopsin, một phân tử cần thiết cho chức năng nhận biết được màu sắc và tầm nhìn trong môi trường có ánh sáng yếu.

Ngoài ra, tiền vitamin A là các carotenoids có đặc tính chống oxy hóa. Carotenoids chống lại các gốc tự do, các phân tử phản ứng cao có thể gây hại cho cơ thể của bạn bằng cách tạo ra stress oxy hóa. Stress oxy hóa có liên quan đến các bệnh mãn tính khác nhau như tiểu đường, ung thư, bệnh tim và suy giảm nhận thức.

Vitamin A có vai trò quan trọng trong sinh sản của cả nam giới và nữ giới. Nó đóng vai trò trong sự phát triển của trứng và tinh trùng. Đồng thời, Vitamin A cũng có vai trò thiết yếu của duy trì mô và sự phát triển của thai nhi. 

Quý bạn đọc có thể đọc thêm về bài viết: Thymomodulin giúp tăng cường sức đề kháng cho trẻ\

Điều gì sẽ xảy ra khi cung cấp thiếu Vitamin A cho trẻ

Thiếu Vitamin A đang là tình trạng khá phổ biến ở các nước đang phát triển.

Thiếu Vitamin A là nguyên nhân hàng đầu gây mù lòa mà cung cấp đủ lại rất dễ dàng giúp trẻ ngăn ngừa.

Vitamin A đóng vai trò như 1 hormone trong điều chỉnh sự lớn và phát triển của các mô trong hệ cơ xương. Những trẻ bị thiếu Vitamin A sẽ chậm lớn, còi cọc.

Thiếu Vitamin A khiến trẻ giảm sức đề kháng, dễ nhiễm trùng nặng, đặc biệt là sởi, tiêu chảy và viêm đường hô hấp… dẫn tới tăng nguy cơ mắc bệnh và tử vong.

Các dấu hiệu điển hình ở trẻ khi bị thiếu Vitamin A: 

• Quáng gà
• Khô mắt
• Khô da
• Chậm tăng trưởng
• Vết thương lâu lành
• Nhiễm trùng đường hô hấp

Nguyên nhân gây thiếu Vitamin A ở trẻ: 

• Bé kén ăn, ăn uống không cung cấp đủ các chất dinh dưỡng bao gồm cả Vitamin A trong thời gian dài.
• Giảm khả dụng sinh học của carotenoid tiền chất vitamin A
• Đã có can thiệp từ bên ngoài liên quan đến hấp thu, lưu trữ và vận chuyển Vitamin A. 

Bạn đọc có thể xem thêm: Vitamin E chống oxy hóa, thực phẩm “vàng” trong làm đẹp da

Xử trí khi quá liều Vitamin A

Trong trường hợp quá liều gây ngộ độc Vitamin A thì điều đầu tiên cần làm là cần ngừng uống thêm.

Phần lớn các quá liều này đều sẽ hồi phục vài tuần sau khi ngừng hoặc sau khi giảm lượng chất này bổ sung vào cơ thể.

Tuy nhiên, một vài trường hợp quá liều Vitamin A và gây ra biến chứng nên sẽ có những phương pháp điều trị khác. 

Sự phục hồi sau khi quá liều Vitamin A sẽ phụ thuộc vào hàm lượng quá, độ nghiêm trọng và thời điểm phát hiện cũng như thời gian điều trị kể từ lúc có phát sinh vấn đề này.

Do đó, cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng Vitamin A để điều trị bệnh cũng như để có được những thông tin cần thiết khác.

Các lưu ý cần biết khi sử dụng Vitamin A cho trẻ

Lượng Vitamin A cung cấp cho trẻ trong trường hợp thiếu Vitamin A cần điều trị liều cao:

• Trẻ 6 – 12 tháng tuổi: 100.000 đơn vị vitamin A/6 tháng.
• Trẻ 12 – 36 tháng: 200.000 đơn vị vitamin A/6 tháng.
• Trẻ 37 – 60 tháng: 200.000 đơn vị vitamin A/6 tháng.

Không tự ý cho trẻ uống bổ sung vitamin A liều cao nếu không có chỉ định.

Việc nôn, ói sau khi dùng Vitamin A là phản ứng khá tự nhiên khi trẻ uống Vitamin A nên phụ huynh không cần quá lo lắng.

Việc lạm dụng vitamin A có thể gây ra tình trạng dư thừa, làm tăng nguy cơ mắc da nhạy cảm, vàng da, thị lực giảm…có xuất hiện đau đầu, khó thở. Trẻ sẽ bị stress thậm chí gặp nhiều các bệnh lý nguy hiểm, tổn thương gan.

Một số loại thuốc như Neomycin, Cholestyramin sẽ làm thay đổi nồng độ của Vitamin A trong cơ thể nên chỉ dùng Vitamin A sau 2 giờ kể từ khi uống các thuốc đó. 

Không dùng vitamin A với các thuốc chứa Retinoid vì chúng có thể dễ gây quá liều.

Tài liệu tham khảo

Trung tâm thuốc Central Pharmacy, Vitamin A.

PubMed, The importance of vitamin A in nutrition.

PubMed, Vitamin A in health care: Suppression of growth and induction of differentiation in cancer cells by vitamin A and its derivatives and their mechanisms of action.